Uçak Kapıları ve Kabin Basıncı

İnsanlar yaşamak için havaya ihtiyaç duyar ve en iyi performansını da deniz seviyesi civarındaki irtifalarda gösterirler. Fakat uçaklar ise havanın daha ince (yoğunluğu az) ve sakin olduğu yüksek irtifalarda en iyi performansı gösterirler. İşte sorun da burada başlar zaten. İnsan kendi icadı makinelerin dallanıp budaklandığı irtifalara kendisi çıkamıyor.

Havacılıkta motorların artan gücü ile ulaştıkları irtifalar da artıkça havacıların bu yüksek irtifalarda bilincini kaybetmeye başladığı kısa bir süre sonra anlaşıldı. Bu nedenle uçucular yüksek irtifalarda nefes alabilmek için oksijen almaya başladılar. Yolcu uçaklarında ise bu iş uçak gövdesini ve kabini basınçlandırma şeklinde geliştirildi. Yüksek irtifalarda motorların içine çekilen hava, motorların hemen arkasındaki bir dizi fan tarafından sıkıştırılarak basınçların. Sıkıştırmanın her aşamasında bu hava daha da ısınır ve basıncı artar. Motor içinde sıkıştırılan bu havanın basıncının ve sıcaklığının en üst noktaya ulaştığı yerde bir miktarı uçak içine muhtelif yerlere yönlendirilir. Havacılıkta bu yüksek sıcaklıktaki basınçlandırılmış hava “bleed air” olarak bilinir. Bleed air havasının bir kısmı gerektiğinde buz önleme ve çözme için kanatlara ve diğer yüzeylere, bir kısmı hava basıncı ile çalışan sistemlere önemli bir kısmı da kabinde yolculuğuna başlar.

Kabin basınçlandırması ile kabine yeterli hava sağlanırken aynı zamanda kabin irtifası da ayarlanır. Klima ve basınçlandırma sistemi, gelen havanın ne kadarının dışarı atılacağını ayarlayarak uçak içi kabin basıncını yani kabinin irtifasını ve sıcaklığını düzenler.

Kabin basınçlı uçaklarda genelde uçak kapıları “tıpa tip” kapılardır. Uçağın kabin basıncı, uçağın dışındaki atmosfer basıncından daha yüksek olduğu için kapı zaten içeriden dışarı doğru basınç yaparak kendini kapatır. Bu da kapının içeriden kazara açılmasını önler. İç ve dış basınç arasındaki fark, uçak yüksek irtifalara çıktıkça artar ve bu da kapının daha sıkı kapanmasına neden olur. Kapanan kapının pimleri de ayrıca kapı çerçevesine girer. Kabin basıncında herhangi bir sebepten basınç kaybı yaşanması, kabinde havanın azalması demektir. Bu nedenle kabin basıncı belirli bir seviyenin altına düşerse, oksijen maskeleri dökülür. Oksijen kullanılmadığında bir insanın bilinçli kalma süresi irtifalara göre değişmekle birlikte 15000 feet irtifada 30 dakika ve üzerinde iken, 35000 feet irtifada 30 ila 60 saniyeye kadar düşmektedir.