HAVACILIKTA KENDİNE GÜVEN (ASSERTTIVENESS) – GİRİŞKENLİK

HAVACILIKTA KENDİNE GÜVEN VEYA Girişkenlik; en basit tanımlama ile ihtiyaç duyulduğunda bir konu hakkında fikrini ve kaygılarını belirtme becerisidir. Bu, bir insana ilgilendiği her konuda artı bir özellik sağlayabilecek kişisel bir meziyettir ve özellikle havacılıkta emniyetli ve etkili bir operasyon için en önemli karakter yapılarından biridir. Bununla birlikte, girişkenlik başkalarının hakkına tecavüz etmeden haklarını savunabilme ve hislerini uygun bir dil ile dürüst, açık ve direkt ifade edebilme olarak da tanımlanabilir. Girişkenlikteki bakış açısı; bir bireyin başkalarının haklarını kısıtlamadan, hedefe giden yolu takip etmesini ve üzerine düşen görevi hakkıyla yerine getirmesini kabul eder.

Uzun yıllardır kabul edilen görüş; pilotların uçuş operasyonlarında teknik becerilerini kullandıklarıdır. Bu teknik beceriler, şirketler tarafından düzenli eğitim ve kontrollerle geliştirilip, sürekli hale getirilir. Ancak, bunun yanında istatistiklerin bizlere göstermiş olduğu bir gerçek vardır ki bu da kazaların çoğunun teknik becerinin azlığından değil de kişiler arası ilişki becerilerinin yoksunluğundan kaynaklandığıdır. Bir diğer gerçek de; kazalardaki ölümcül ortak sebebin girişkenlikten yoksunluk ve iletişimin kapalı olduğudur. Çoğu birey için girişkenlik; sonradan öğrenilebilen bir beceridir.

Aşağıdaki tavsiyeler sadece çalışma ortamımızda değil, hayatımızın her safhasında bizlere daha fazla girişken olma yolunda rehberlik yapabilir.

1. Başkalarını incitmemek için kendi hayatımıza sınırlar getirmek bir gün kendimizi incitmemize sebep olabilir.

2. Kendi haklarımızı yok saymak ilişkilerimizin kalitesini düşürüp, başkalarının tavırlarını düzeltmesini engelleyebilir.

3. Eğer görev arkadaşlarımıza, onların davranışlarının bizi negatif yönde etkileyeceğini anlatmaz isek onlardan tavırlarını düzeltme imkânını almış oluruz.

4. Kendimiz için doğru olanı yaparsak hem daha iyi hisseder hem de ilişkilerimizde doğruları ve kişisel tatmini sağlayabiliriz.

5. Başkalarının haklarına müdahale etmediğimiz sürece kendimizi ifade etme özgürlüğümüz bizim için bir haktır.

6. Kendi haklarımızı özgürce dile getirebilmek ve başkalarına da bu hakkı tanımak bizlere katkı sağlayacaktır.

7. Girişken olduğumuz her ortamda herkes için kazanç vardır.

Girişkenliği tanımlayan ifadelerden biri de görevimizi yerine getirme isteği ve kişisel harmoniyi sağlama arasındaki ilişkidir. Bu tanımdan 4 farklı davranış şekline geçiş yapılabilir.

1. Yüksek motivasyon / Düşük kişisel beceri – Agresif

2. Düşük motivasyon / Yüksek kişisel beceri- Pasif

3. Düşük motivasyon / Düşük kişisel beceri- Uyuşuk

4. Yüksek motivasyon/ Yüksek kişisel beceri – Girişken

Bu dört davranış şeklinden kokpit için en uygun olanı girişkenliktir. Girişkenlik, agresif ve pasif davranış biçiminin ortasında yer almakta ve karşımızdaki insanın pozisyonuna saygı duyarak çözüm odaklı bir yaklaşım ile düşünce, ihtiyaç ve kaygıların açık ve direk olarak ifade edilmesinden oluşmaktadır. Modern CRM programları içinde girişkenlik konusu üzerinde durulmalıdır. CRM bakış açışı, birden fazla kişiden oluşan kokpit ekibinde, kıdemi daha düşük olan personelin kıdemli personele karşı girişken olması gerektiğini kabul eder. Girişken davranış biçimi, bireylerde sonuca odaklı olma, istedikleri konusunda açık olma, dürüst ve direk olma gibi kazançlar sağlar.

Girişkenlik, aynı zamanda kendi fikirlerini geri plana atmadan başkalarının bakış açısı ve konumuna karşı hassas olmayı da sağlar. Bu tavrı sürdürebilen bireyler, içinde bulundukları ve gelecekteki durumlar için özgüvene sahip olurlar ve görevini paylaştığı diğer bireye karşı da yüksek seviyede saygı gösterirler.

Peki, kendimizi girişkenlik konusunda nasıl geliştirebiliriz? En iyi sonuca ulaşabilmek adına öncelikli olarak kendi zayıf noktalarımızın farkına varmalı ve bunu pozitif bir davranış biçimine çevirmeliyiz. Girişkenliğe bu bilgi ışığında baktığımızda birey hem görev hem de insan ilişkileri odaklı olmalıdır. İnsan ilişkilerinde iletişim çok önemlidir. Bu nedenle biz iletişim kuruyorken dinlemeyi de bilmeliyiz. Terazinin diğer tarafında ise görev odaklı olabilmek için iyi bir teknik bilgi altyapısına sahip olmak gereklidir. Bu da görev yaptığımız uçağın sistemlerini ve şirket prosedürlerini iyi bilme ve bilgi seviyemizi sürekli güncel tutma anlamına gelir.

Bir pilot girişken olması gerekirken neden pasif kalabilir? Nedenlerine göz atacak olursak;

Karakter
Doğal olarak her birey diğer bireyler ile olan ilişkilerinde baskın bir tarz belirler ve biz buna karakter diyebiliriz. Genel anlamda bir birey pasif, girişken ya da agresif olabilir. Pasif bir kişilik aşırı kibar, kolay yönlendirilebilen, tartışma ortamından kaçan ve duruma göre değişken bir karaktere bürünebilen bir yapıya sahip olabilir. Eğer bir bireyin geçmişi onu pasif bir karaktere büründürmüşse, pilot olmak o bireyi otomatik olarak girişken bir karaktere sokmaz. Bu birey gerçekte nasıl bir karaktere sahip ise o şekilde devam eder. Bu nedenle bir birey girişken olmak için oldukça fazla mental ve fiziksel çaba göstermek zorundadır.

Otorite
Herkes genel manada kimin patron olduğunu bilir ve kendi sorumluluk alanını ve otoritesini diğer bireylere saygı çerçevesinde belirler. Ancak buradaki problem pasif bir bireyin otoriteye sorgusuz tabi olmasıdır. Her amir bir konuda karar verirken sorumluluk ve otoritesini kullanmak durumundadır. Ancak bunu yaparken karar ve uygulamada sorumluluğunda çalışan bireylerin katkıda bulunmalarını sağlamalıdır.

Bilgi ve güven yoksunluğu
En bilinen ifade ile “Bilgi güçtür”. Bu eski söylem bize bir bireyin özgüveni ile bilgisinin arasındaki ilişkinin ne denli kuvvetli olduğunu açıkça ortaya koyar. Eğer bir birey tam olarak ne yaptığını veya ne istediğini biliyorsa kendini ifade etmesi ve özgüveni de o kadar güçlü olacaktır. Diğer taraftan eğer bir konu hakkında bilgi sahibi değilseniz fikrinizi belirtme konusunda tereddüt edebilirsiniz. Ancak, bilginin bizlere en büyük getirisi pasif bir insanın bile gerektiğinde girişken olması ve emin olduğu konunun arkasında sonuna kadar durabilmesidir.

Cezadan korkma / Utanma
Çocukluk yıllarında hayatın bizlere öğrettiği büyüklere karşı saygı duymak onlara cevap vermemek, bize denileni yapmak ve kurallara uymaktır. Bu prensiplere uyulmadığı zaman bizlere dönüşü genellikle bir daha yapmamak üzere tembih edilmek veya cezalandırmaktı. Bu tecrübelerin yaşamımıza katkısı gerçekte günlük sosyal hayatımızın birer parçası olmasındandır. Bu durumu kokpite taşıyacak olursak aşırı kibar olmak girişkenlikle çatışabilir. Ancak, uçuş emniyeti hiçbir şeye feda edilemez ve emniyet için aşırı kibar tavrı terk edip girişken tavra geçmek zorundayız. Eğer girişkenlik kokpitte istenilen bir tavır ise onu engelleyecek bütün bariyerleri aşmak durumundayız.

Tipik CRM içeriği aşağıdaki tavsiyeleri içerir;

A) Hislerini ve tereddütlerini açıkça ifade et
B) Bilgi edinmek için sorgula
C) Alternatif çözümleri gündeme getir
D) Hata yapmaktan korkma

Kaptan ve ikinci pilottan oluşan bir kokpit ekibinde ikinci pilotlara girişkenlik adına çok pay düşer. Takip edilmesi gereken bir takım yöntemlerden bahsedecek olursak; sorgulamak, teyakkuzda olmak, mücadele etmek ve acil duruma karşı ikaz etmek; bunlar küçük bir sorgulamadan bir felaketi engellemeye kadar giden süreçte rehber niteliği taşır. Süreç, adımlarla devam eder ve operasyonun gidişatıyla yakından bağlantılıdır. Her adım bir sonraki adımı engellemek adına kalkan görevi görür. Aynı zamanda her adım Kaptan’dan düzeltici bir eylem gerektiren tehdit faktörü olarak görev yapar.

1.Adım: Sorgulamak: Bir durumu daha iyi anlayabilmek için sorgulamak;

“Kaptanım, neden bu şekilde uçtuğumuzu anlamam gerekiyor” şeklinde bir ifade bizlere konu hakkında bilgilendirme ve ekip üyemizin bunun farkındalığını anlamasını sağlamamıza imkân tanır.

2.Adım: Teyakkuzda Olmak: Anormal durumlara karşı Kaptanın tetikte olmasını sağlamak;

“Kaptanım, bence şu anda takip etmiş olduğumuz harekat tarzı hem emniyet payımızı azaltıyor hem de yapmış olduğunuz brifing ve şirket SOP’si ile çelişki içerisinde” şeklinde bir ifade ekip arkadaşımızın o anda durum farkındalığını artırır ve yanlış giden bir şeylerin erkenden çözüme kavuşturulmasını sağlayabilir.

3.Adım: Mücadele Etmek: Mevcut harekât tarzının uygunluğunu sorgulamak için mücadele etmek;

“Kaptanım, yolcularımızı ve uçağımızı geri dönüşü olmayan ve tehlikeli bir duruma sokuyoruz. Yüksek tehlike arz eden bu hareket tarzını değiştirmek için acilen bir çıkar yol bulmalıyız” şeklinde bir ifade hem ekip üyemizin, ne kadar tehlikeli bir durum içinde olduğumuzu görmesini ve durumun aciliyetini anlamasını hem de bu durumdan çıkmak adına acilen bir çıkış yolu bulması için yönetimsel becerilerini ortaya koymasını sağlayabilir.

4.Acil duruma karşı İkaz; Kritik ve Acil Tehlikelerin İkazı

“Kaptanım, eğer emniyetli sahaya dönüş yapmaz iseniz benim görev ve sorumluluğum olan uçağın kumandalarını almak durumunda kalacağım” ifadesiyle ekip üyemize durumun aciliyetini ve tehdidi, büyük bir zaman baskısı içinde olduğumuzu ve emniyet payının ne kadar daraldığını bildirir. Son çare olarak da kumandaların alınması gerektiği bilgisini verip en acil şekilde durumu düzeltmesini sağlayabiliriz.

Sonuç olarak, metnin bütününe bakıldığında bizim için en büyük tavsiye, içinde bulunduğumuz ortamda girişkenlik ihtiyacını öngörebilmek ve gelecekteki tehdit faktörlerini ortadan kaldırmak için ihtiyaca göre girişken bir yapıya bürünebilmektir. Eğer, başınıza gelebilecek tehlikeli bir durumu erkenden sezebiliyorsanız, zamanı efektif kullanıp kendinizi girişken olmaya hazırlamak zorundasınız. Örneğin bir kuş çarpması ya da havada yakın geçiş tehdidi olsa nasıl bir hareket tarzı belirlerdim diye aklınızdan sürekli geçirin. Geleceğe kendimizi hazırlamak geçmişte yaşanmış olayları daha iyi değerlendirmemize yardımcı olacaktır. Girişkenlik, sorgusuz bir şekilde iyi bir beceridir. Kendimizi bilgi, zaman ve tehdit yönetimi için ne kadar iyi hazırlarsak işimizi de o kadar özgüven ve başarıyla yapabiliriz.

Kaynaklar:
http://www.crm-devel.org
www.greyowl.com
www.bellhelicopter.com