Düz Uçuşta Dönüşler

Uçağın sabit bir yatış derecesinde, sabit bir sür’at ve sabit bir dönüş hızıyla yapmış olduğu daimi istikamet değiştirmesi hareketidir.

a. Uygun kumanda koordinesi.

b. 100 fitten fazla irtifa hatası yapmamak.

c. 10 Kt’dan fazla sür’at hatası yapmamak.

d. Çıkışta 10 dereceden fazla hata yapmamak.

Dört türlü dönüş şekli vardır:

(1) Az yatışlı dönüş, 10 derece yatışla 90 derece istikamet değiştirerek yapılır.

(2) Orta yatışlı dönüş, normal dönüş de denir, 20 derece yatışla 180 derece istikamet değiştirerek yapılır.

(3) Çok yatışlı dönüş, 25 derece yatışla 180 derece istikamet değiştirerek yapılır.

(4) Keskin dönüş, 30 derece yatışla 360 derece istikamet değiştirerek yapılır.

NOT:
Düz uçuşta 45 dereceye kadar yapılacak dönüşler az yatışlı dönüş, 45 dereceden fazla yapılacak dönüşlerdeyse orta yatışlı dönüş tekniği uygulanır.

Temizleme Dönüşü:
Ayrıntılı etraf kontrolü gerektiren yüksek irtifa hareketlerinden önce yapılan normal orta yatışlı bir dönüş tekniğidir. Sağa ve sola 90 derece istikamet değiştirerek yapılır. Dönüşler esnasında aşağıdaki hususlar kontrol edilerek yüksek sesle söylenir:

(1) “Altımda göl, meskun mahal, yol, meydan, yüksek gerilim hattı ve çalışan uçak yok”,

(2)”İstikamet temiz”,

(3) “Üstümde ve altımda çalışan uçak yok”.

Orta Yatışlı Dönüşün Yapılışı:
Dönüşe başlamadan önce dönüşün dış ve iç tarafına bakılarak, dönüş sahası gözle temizlenmelidir. Bu esnada dönüşten çıkış noktası; ufuk hattı üzerinde belirli bir nirengi olarak seçilir ve söylenir.
Dönüşe girişte lövye ve direksiyon kumandalarının koordineli olarak devamlı tesirleri ile dönüş yapılmak istenen tarafa, uçağın baş durumuna veya aksi kanada bakılarak 20 derecelik yatış elde edilinceye kadar kumanda verilir. Uçak 20 derecelik yatışı alırken kumandalar ortalanır. Aynı zamanda uçak başının ufuk hattının altına düşmesine ve yatışın artmasına mani olmak için lövye geriye ve yatışın aksi tarafına tok tutulmalıdır Dönüşün normal bir hızla devam etmesini temin için de, iç taraftaki direksiyon gerektiği kadar tazyikle tutulmalıdır. Müzdevice tarafına yapılan dönüşlerde direksiyon tazyiki aksi tarafa nazaran daha azdır.

(1) Dönüşte Kalış: Uçak başının ufuk hattı üzerinde muntazam dönmesi için meydana gelebilecek hataların anında düzeltilmesi lazımdır. Yatış hataları kanatçıklarla, uçak başının ufka nazaran alt ve üste çıkması irtifa dümeninin küçük kumandaları ile düzeltilir. Dönüş devamında irtifa, sür’at ve yatış sabit kalmalı ve etraf kontrol edilmelidir.
Dönüş esnasında dönüş kayış müşirinin ortada muhafaza edilmesine dikkat edilir. Dönüş hızı uçağın burnunun ufuk hattındaki dönüş hızı takip edilmek sureti ile sabit tutulmalıdır.
Dönüş esnasında iç direksiyona fazla basılması savruluşa sebep olur. Dış direksiyona fazla basılırsa veya dönüş tarafında ki direksiyona az basılırsa kayışa neden olur. Bu gibi durumlarda bul kontrol edilmek sureti ile uygun direksiyon kumandası verilmelidir.

(2) Dönüşten Çıkış: Uçak başı çıkış noktasına yaklaşırken (dönüş yatış derecesine göre 10-20 derece önce) lövye direksiyon dönüşün aksi tarafına, uçak ufkî duruma gelinceye kadar devamlı olarak tazyik edilir. Uçak ufkî duruma gelirken her iki kumanda ortalanır. Dönüşlerden çıkışlarda yatışla koordineli olarak, lövye ileri tazyik edilmelidir. Çıkış kumandasında aksi direksiyon verilişi, savruluşu önlemek içindir.