Kulak Barotravması

Vücudumuz içerisinde hava dolu boşluklar bulunur, bunlardan birisi de orta kulakta bulunan hava boşluğudur. Kulak içindeki basınç ile atmosferdeki basıncın birbirine eşit olması gerekir. İşte orta kulağımızdaki östaki kanalı, östaki borusu ya da östaki tüpü diye isimlendirilebilen bir yapı yardımı ile çevredeki atmosfer basıncı değişikliklerine orta kulağın uyumu sağlanır.

Östaki kanalı, burnun arka kısmında bulunan geniz denilen bölge ile kulak arasında geçiş sağlayan bir kanaldır. Bu kanal hem orta kulağın hava almasını, hem de orta kulaktaki salgıların genize akmasını sağlar. Özellikle kulak zarı etrafındaki basınç dengesindeki rolü önemlidir. Dinlenme sırasında kapalıdır. Esneme ve yutkunma sırasında isteksiz olarak açılır.

Uçağın tırmanışı sırasında, orta kulak içinde gaz genişlemesi sonucu kulak zarı dışa doğru itilir, östaki borusu pasif olarak, kendiliğinden açılıp, burun iç bölgesine hava iletmiş olur. Basınç farkı vücudun kendi mekanizması ile eşitlenmiş olur.

Alçalış esnasında ise, atmosfer basıncı artarken iç kulaktaki basınç göreceli olarak azalmış olur. Burun iç bölgesinden hava geçişi pasif olarak gerçekleşemez. Basıncın eşitlenmesi için orta kulağa aktif hava gelmesi gerekir. Bazı hareket uygulamaları ve manevralar ile vücut içi basınç ile atmosfer basıncını eşitlemek için östaki kanalının açılışına yardım ederek, orta kulağımızı koruyabilir ve güvenli bir uçak yolculuğu yapabiliriz. Özellikle 5000-10000 feet irtifalarda daha belirgin olarak bu problem hissedilir.

Kulak Barotravma Belirtileri

Kulakta AĞRI, dolgunluk hissi

Kulakta uğultu

Kendini iyi hissetmeme

Mide bulantısı

Baş dönmesi

İşitme azlığı

Korunma Yöntemleri

Özellikle alçalma ve iniş esnasında;

Sakız çiğnenmesi

Sık sık yutkunma

Esnemek

Basınç eşitleme manevraları yapmak:

Toynbee Manevrası:

Başı hafifçe öne eğip baş ve işaret parmağı ile burun kanatlarını kapatıp, ağzı da kapatarak yutkunma hareketi yapılması.

Valsalva Manevrası:

Baş ve işaret parmakları ile burun kanatlarını kapatıp, ağız kapalı iken zorlu bir nefes verme hareketi yapılmasıdır. Eğer kişide halen geçirilmekte olan üst solunum yolu enfeksiyonu varsa bu manevra yapılmamalıdır. Çünkü böyle bir durumda geniz ve boğaz bakterilerinin östaki kanalı yolu ile orta kulağa yayılması riski oluşabilir. Ayrıca Valsalva Manevrası çok güçlü yapılıp, aşırı basınç artışı sağlanması da kulak zarı yırtılmasına da yol açabileceğinden dikkatli uygulanmalıdır.

Uçuş esnasında Barotravma belirtileri ile karşılaşılırsa mutlaka hekime başvurmak gerekir. Barotravmada; kulak zarında kızarıklık, kanama, kulak zarı arkasında sıvı birikmesi gibi değişik tablolar görülebileceği gibi, zarda delinme dediğimiz perforasyon da görülebilir. Bu nedenle kulak muayenesi ile tablonun tespiti ve tedavisi planlanmalıdır.

Barotravmayı önlemede en önemlisi, kulak havalanmasının bozulma sebepleri varken uçuş yapılmamasıdır. Dış kulak yolunda tıkaç oluşturan ifrazat varlığında, üst solunum yolu enfeksiyonu geçiriyor olunması, alerjim nezle, burun polipleri varlığında barotravmaya maruz kalınma riski daha fazla olabileceği için, tedavileri yapıldıktan sonra uçuş gerçekleştirilmelidir.

Uçuş sırasında alçalmada uyku sırasında östaki kanalı kapalı olacağı için uyuyan yolcuların uyandırılması sağlanmalıdır.

Bebek yolcular içinse, annelerine özellikle iniş esnasında bebeklerine, biberonla sıvı besinler içirilmesi önerilmelidir.

Sağlıklı Uçuşlar Dileğiyle…

Dr.İlknur Çelik

Aile Hekimi